Uşaqlarda kəskin zəhərlənmələr: epidemiologiya, risk faktorları və profilaktikanın mümkün yolları
Annotasiya
________________________________________________________________________________
Bir çox ölkələrdə xəstələnmənin və ölümün aparıcı səbəblərindən biri uşaqlarda kəskin zəhərlənmələr sayılır. Bu observasion tədqiqat zamanı Azərbaycan, Bakı şəhərinin toksikoloji mərkəzində (TM) 8 il ərzində (1 yanvar 2009-cu ildən 31 dekabr 2016-cı ilə qədər) hospitaliza-siya olunmuş uşaqlarda bütün zəhərlənmə hadisələrinin elektron və tibbi kağız qeydiyyat-larına əsasən təhlili aparılmışdır. Aparılan təhlil zamanı uşaqların ümumi sayı 2949 nəfər və ya hospitalizasiya olunan bütün toksikoloji xəstələrin 17,9 %-ni təşkil etmişdir. Onların ara-sında yalnız 6,2% -i qəsdən zəhərlənmə ilə əlaqədar idi. Xəstələrin əksəriyyəti (56,2%) kişi cinsindən idi. Əczaçılıq preparatları (n = 1276, 43,3%), üzvi həlledicilər və neft məhsulları (n = 562, 19,1%), eləcə də, aşındırıcı maddələr (n = 380, 12,9%) uşaqlarda zəhərlənmələrin geniş səbəbi olmuşdur. Tədqiqat dövründə cəmi 30 ölüm hadisəsi qeydə alınmışdır. Uşaqlarda zəhərlənmələrdən ölüm halları (1,02%) böyüklər (2,56%) ilə müqayisədə aşağı (p<0,05) olmuşdur. Kəskin zəhərlənmələrin profilaktikasına dair valideynlər üçün tədris proqramları, təhlükəsiz qablaşdırmaların məcburi tətbiqi, eləcə də, məişət kimyəvi maddələrin toksikliyi-nin azaldılması uşaqlar arasında kəskin zəhərlənmə hadisələrinin sayının və ağırlığının azal-dılmasına kömək edə bilər.
Biblioqrafik istinadlar
Woolf AD Poisoning in children and adolescents. Pediatr. Rev. 1993;14: 411-422
Even KM, Armsby CC, Bateman ST. Poisonings requiring admission to the pediat-ric intensive care unit: A 5-year review. Clin Toxicol. 2014; 52: 519-24.
Гребняк Н. П., Федоренко А. Ю., Коктышев И. В. Профилактика бытовых отравлений детского населения: эпидемио-логия, скрининг программа. Вестник ги-гиены и эпидемиологии. 2001; 5: 67-69
Akhtar S, Rani RG, Al-Anezi F. Risk Factors in Acute Poisoning in Children – A Retrospective Study. Kuwait Medical Journal. 2006; 38: 33-36
Rodrigues Mendonça D, Menezes MS, Matos MA, Rebouças DS, Filho JN, de Assis RS, Carneiro L. Acute Poisoning in Children in Bahia, Brazil. GlobPediatrHealth. 2016; 3: 1-7
Bakalli I, Kola E, Celaj E, Kola E. Has the pattern of acute poisoning among children in Albania changed? Journal of Environ-mental Toxicology and Public Health. 2017; 2: 7-13
Rashid M, Sultana R, Ahasan N, Rasul HM. Seasonal variation of childhood poison-ing. Pak J Med Sci 2007; 23: 443-445
Bas VN, Sahiner UM, Aslan B, Altuner Torun Y. Poisoning in Childhood: A Single Institution’s Experience. Turkish Journal of Pediatric Disease. 2015; 3: 198-202
Ozdogan H, Davutoglu M, Bosnak M, Tutanc M, Haspolat K. Pediatric poisonings in southeast of Turkey: epidemiological and clinical aspects. Hum ExpToxicol. 2008; 27: 45-48
Andıran N, Sarikayalar F. Pattern of acute poisonings in childhood in Ankara: what has changed in twenty years. Turk J Pediatr. 2004; 46: 147–152
Flanagan RJ, Rooney C, Griffiths C. Fatal poisoning in childhood, England & Wales 1968–2000. Forensic Sci Int. 2005; 148: 121–129
Rajka T, Heyerdahl F, Hovda KE, Stiksrud B, Jacobsen D. Acute child poiso-nings in Oslo: a 2-year prospective study. ActaPaediatr. 2007; 96: 1355-1359
Lamireau T, Llanas B, Kennedy A, Fayon M, Penouil F, Favarell-Garrigues JC, et
al. Epidemiology of poisoning in children: a 7-year survey in a paediatric emergency care unit. Eur J Emerg Med. 2002; 9: 9–14
Pawlowicz U, Wasilewska A, Olanski W, Stefanowicz M. Epidemiological study of acute poisoning in children: a 5-year retro-spective study in the Paediatric University Hospital in Bialystok, Poland. Emerg Med J. 2013; 30: 712-716
Gheshlaghi F, Piri-Ardakani MR, Yaraghi M, Shafiei F, Behjati M. Acute poi-soning in children; a population study in Isfa-han, Iran, 2008-2010. Iran J Pediatr. 2013; 23:189-93
Ozdemir R, Bayrakci B, Tekşam O, Yalçin B, Kale G. Thirty-three-year experien-ce on childhood poisoning. Turk J Pediatr. 2012; 54 :251-259
Ram P, Kanchan T, Unnikrishnan B. Pattern of acute poisonings in children below 15 years-a study from Mangalore, South India. J Forensic Leg Med. 2014; 25: 26-9.
http://apps.who.int/iris/bitstream/10665 / 43851 /1 / 9789241563574 _eng. pdf (дата обращения 08.01.2018)
Persson HE, Sjöberg GK, Haines JA, Pronczuk de Garbino J. Poisoning severity score. Grading of acute poisoning. J. Toxicol. Clin. Toxicol. 1998; 36: 205-213.
Açar sözlər
epidemiology
prevention uşaqlarda zəhərlənmələr
epidemiologiya
profilaktika детские отравления
эпидемиология
профилактика