Aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, SARS-CoV-2 infeksiyası olan uşaqların proqnozu əlverişlidir. 61% uşaqlar yoluxmuş analarla təmasda olmuşdur, yoluxmuş yenidoğulmuşların əksəriyyəti xəstəxanaya evdən daxil olmuşdur. 25% yenidoğulmuşlarda xəstəlik asimptomatik keçmişdir, qalanlarda kəskin respirator virus infeksiyasına xas yünğül əlamətlər və ya mədə-baqırsaq simptomları müşahidə olmuşdur. Südəmər və məktəbəqədər yaşlı uşaqların 24%-da COVİD-19 infeksiyasının yeganə simptomu pnevmoniya müəyyən olunmuşdur. COVİD-19 infeksiyasının diqqətedici xüsusiyyəti bir necə həyati vacib orqanların (ağciyər, ürək-damar, qan, böyrək) zədələnməsi olmuşdur və bu qrup uşaqlarda gələcəkdə xroniki patologiyanın inkşaf etməsi riski cox yüksəkdir. Bir cox müəlliflərin təsəvvürünə görə, uşaqlarda COVİD-19 daha yünğül gedişinə baxmayaraq poliorqan zədələnməsinin inkişafı, xəstəliyin başlanğıcında pnevmoniya və miokarditin asimptomatik formada gedişi, xəstəliyin əsas əlamətlərinin azal-masından sonra müxtəlif bioloji mühitlərə virusun uzun müddətli ifraz olunması qeyd olunur. Xəstəliyin nəticələri və fəsadların qeyri-müəyyənliyi, həmin uşaqlar arasında, həmcinin COVİD-19 xəstələrlə ailədaxili təmasda olanların, uzun müddətli dinamik müşahidə altında qalmasını tələb edir. Eyni zamanda, uşaqlarda SARSCoV-2 infeksiyasının gediş xüsusiyyət-lərində dəqiq nəticələr əldə etmək üçün daha geniş epidemioloji və klinik kohort tədqiqatlara ehtiyac yaranır.
WHO. Coronavirus disease (COVID-2019) situation reports. available at. Available: https:// www. who. int/ emergencies/ diseases/ novel- coronavirus- 2019/situation-reports.
Van Doremalen N., Bushmaker T., Morris D.H., et al. Aerosol and surface stability of SARS-CoV-2 as compared with SARS-CoV-1. N Engl J Med. 2020; 382: 1564–7.
Dong L., Tian J., He S., et al. Possible vertical transmission of SARS-CoV-2 from an infected mother to her newborn. JAMA 2020. DOI: https://doi.org/10.1001/jama.2020.4621
Zeng L., Xia S., Yuan W., et al. Neonatal early-onset infection with SARS-CoV-2 in 33 neonates born to mothers with COVID-19 in Wuhan, China. JAMA Pediatr. 2020. DOI: https: //doi. org/10.1001/jamapediatrics.2020.0878.
Chen H., Guo J., Wang C., et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. Lancet. 2020; 395: 809–15.
Peng Z., Wang J., Mo Y., et al. Unlikely SARS-CoV-2 vertical transmission from mother to child: a case report. J Infect Public Health 2020; 13: 818–20.
Wu Z., Mc Googan J.M. Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (covid-19) outbreak in china: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA.2020.
Shekerdemian L.S., Mahmood N.R., Wolfe K.K., et al. Characteristics and outcomes of children with coronavirus disease 2019 (COVID-19) infection admitted to US and Canadian pediatric intensive care units. JAMA Pediatr 2020. DOI: https://doi. org/10.1001/jamapediatrics.2020.1948
Dong Y., Mo X., Hu Y., et al. Epidemiology of COVID-19 among children in China. Pediatrics. 2020; 16: e20200702.
Castagnoli R., Votto M., Licari A., et al. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) infection in children and adolescents: a systematic review. JAMA Pediatr. 2020. DOI: https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2020.1467
Azərbaycanda koronavirus infeksiyasının statistikası üzrə icmal: http://koronavirusinfo.az
Shen K., Yang Y. Diagnosis and treatment of 2019 novel coronavirus infection in children: a pressing issue. World J Pediatr (2020). https://doi.org/10.1007/s12519-020-00344-6.
Omar Irfan, Fiona Muttalib, Kun Tang Li Jiang, Zohra S Lassi, Zulfiqar Bhutta. Clinical characteristics, treatment and outcomes of paediatric COVID-19: a systematic review and meta-analysis // Arch Dis Child 2021;0:1–9. doi:10.1136/archdischild-2020-321385.
Furman E.G. Coronavirus infection COVID-19 and children. Pediatriya n.a.G.N. Speransky (2020; 99 (3): 245-251.6): 119–126.
Azərbaycan Perinatologiya və Pediatriya Jurnalı (Elmi-praktik jurnal) /2021/Cild 7/ №116
Wrapp D, Wang N, Corbett K, Goldsmith JA, Hsieh CL, Abiona O, et al. Cryo-EM structure of the 2019-nCoV spike in the prefusion conformation. Science. 2020 Mar 13;367(6483):1260-1263. DOI: 10.1126/science.abb2507.
Gu H., Xie Z., Li T. et al. Angiotensin-converting enzyme 2 inhibits lung injury induced by respiratory syncytial virus. Sci Rep. 2016;6:19840.
Daniel J. Jackson, et all Association of respiratory allergy, asthma, and expression of the SARS-CoV-2 receptor ACE2 J Allergy Clin Immunol. 2020 Jul; 146(1): 203–206.e3. 18. Ebina-Shibuya R, Namkoong H, Shibuya Y, Horita N. Multisystem Inflammatory Syndrome in Children (MIS-C) with COVID-19: Insights from simultaneous familial Kawasaki Disease cases.Int J Infect Dis. 2020 Aug;97:371-373. doi: 10.1016/j.ijid.2020.06.014. Epub 2020 Jun 14.PMID: 32553716. 19. Andrea G Greene 1, Mona Saleh 2, Eric Roseman 3, Richard Sinert 3 Toxic shock-like syndrome and COVID-19: Multisystem inflammatory syndrome in children (MIS-C) JAMA. 2020 Jul 21;324(3):259-269. doi: 10.1001/jama.2020.10369.
Nakra NA, Blumberg DA, Herrera-Guerra A, Lakshminrusimha S.Multi-System Inflam-matory Syndrome in Children (MIS-C) Following SARS-CoV-2 Infection: Review of Clinical Pre-sentation, Hypothetical Pathogenesis, and Proposed Management.Children (Basel). 2020 Jul 1;7(7):69. doi: 10.3390/children7070069.PMID: 32630212 .
Radia T, Williams N, Agrawal P, Harman K, Weale J, Cook J, Gupta A.Multi-system inflammatory syndrome in children & adolescents (MIS-C): A systematic review of clinical features and presentation. Paediatr Respir Rev. 2020 Aug 11:S1526-0542(20)30117-2. doi: 10.1016/j.prrv. 2020.08.001. Online ahead of print.PMID: 32891582
Kaushik S, Aydin SI, Derespina KR, Bansal PB, Kowalsky S, Trachtman R, Gillen JK, Perez MM, Soshnick SH, Conway EE Jr, Bercow A, Seiden HS, Pass RH, Ushay HM, Ofori-Amanfo G, Medar SS.Multisystem Inflammatory Syndrome in Children Associated with Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 Infection (MIS-C): A Multi-institutional Study from New York City.J Pediatr. 2020 Sep;224:24-29. doi: 10.1016/j.jpeds.2020.06.045. Epub 2020 Jun 14. PMID: 32553861 Free PMC article.
Choi NH, Fremed M, Starc T, Weller R, Cheung E, Ferris A, Silver ES, Liberman L. MIS-C and Cardiac Conduction Abnormalities.Pediatrics. 2020 Dec;146(6):e2020009738. doi: 10.1542/peds.2020-009738. Epub 2020 Nov 12.PMID: 33184170
Trevisanuto D., Cavallin F., Cavicchiolo M.E., Borellini M., Calgaro S., Baraldi E. Coronavirus infectionin neonates: a systematic review. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2020: fetalneonatal-2020-319837.doi:https;//doi.org/10.1136/archdischild-2020-319837.
D.Yu. Ovsyannikov, Yu.Yu. Novikova, D.S. Abramov, A.E. Angel, A.A. Glazyrina, M.G. Kantemirova, A.N. Kislyakov, E.S. Kryshova, S.Kh. Kurbanova, E.E. Petryaykina, A.Yu. Rtishchev, Zh.G. Tigai, A.V. Kharkin, M.P. Shalatonin. Multisystem inflammatory syndrome in children associated with new coronavirus infection (COVID-19): clinical and morphological comparisons. Pediatria n.a. G.N. Speransky. 2020; 99 (6): 119–126.